Η περίοδος της λοχείας ξεκινά μετά την λήξη του τρίτου σταδίου του τοκετού και τελειώνει όταν τα όργανα αναπαραγωγής επανέλθουν στην προ της εγκυμοσύνης κατάσταση. Η διαδικασία αυτή διαρκεί περίπου έξι βδομάδες.
Τα λόχια:
Είναι υγρά που ρέουν από την μήτρα μέσω του κόλπου μετά τον τοκετό. Όταν ο πλακούντας αποχωρίζεται από το τοίχωμα της μήτρας και αποβάλλεται, αφήνει πίσω του ανοικτά κάποια αιμοφόρα αγγεία, τα οποία κλείνουν από μόνα τους. Η περιοχή αυτή μοιάζει με ανοικτό τραύμα από το οποίο ρέει καθημερινά μια συγκεκριμένη ποσότητα αίματος. ). Η ποσότητα είναι διαφορετική σε κάθε γυναίκα και είναι ελαφρώς μεγαλύτερη από αυτή της εμμήνου ρύσης.
Τις πρώτες 3-4 ημέρες τα λόχεια περιέχουν αίμα, από τα αιμορραγούντα αγγεία της πλακουντιακής άλω, καθώς και υπολείμματα αμνιακού υγρού. Από την 5-9η ημέρα, όμως, τα λόχεια γίνονται καφεοειδή και ορώδη. Το χρώμα, η ποσότητα και η οσμή των λοχείων έχουν μεγάλη σημασία και πρέπει να εξετάζονται καθημερινά, μιας και μπορεί να σηματοδοτούν μια παθογόνα κατάσταση του οργανισμού. Μια ενδεχόμενη δυσοσμία των λοχείων, για παράδειγμα, μπορεί να οφείλεται σε μια πρόσκαιρη παραμέληση της ατομικής υγιεινής, αν, όμως, η δυσοσμία επιμένει, αυτό ίσως να είναι ένδειξη μόλυνσης και φλεγμονής του γεννητικού συστήματος, ιδιαίτερα εάν συνοδεύεται από μείωση της ποσότητας τους και μεγαλύτερη πυκνότητα στη σύστασή τους.
Βασικές αλλαγές στη λοχεία
• Παλινδρόμηση μήτρας, δηλαδή η σταδιακή επαναφορά της μήτρας στο φυσιολογικό της μέγεθος, που συνήθως συνοδεύεται (ιδίως τις πρώτες μέρες) από πονάκια στο υπογάστριο, που είναι γνωστά ως υστερόπονοι.
• Γίνεται σταδιακή επαναφορά του τραχήλου και του κόλπου από την οιδηματώδη κατάσταση που βρίσκονται μετά τον τοκετό στο φυσιολογικό τους μέγεθος.
• Το περίνεο που αρχικά είναι χαλαρό λόγω αυξημένης διάτασής του κατά τον φυσιολογικό τοκετό αρχίζει βαθμιαία να αποκαθίσταται.
• Εμφάνιση των λοχίων. Πρόκειται για απώλεια αίματος, υμένων, βλέννης και κατεστραμμένων ιστών που προέρχονται από το έσω γεννητικό σύστημα. Η παραγωγή τους ελαττώνεται βαθμιαία, κάτι που αντανακλά την επούλωση του συστήματος. Στην αρχή εμφανίζονται αιματηρά, οροβλεννώδη και βλεννώδη ως την τελική εξαφάνισή τους στο τέλος της λοχείας.
• Ξεκινά η επούλωση της περινεοτομής (για φυσιολογικό τοκετό) ή της καισαρικής τομής. Με την κατάλληλη φροντίδα και υγιεινή της περιοχής επιτυγχάνεται πολύ γρηγορότερη επούλωση.
• Έναρξη της γαλουχίας Τις τρεις πρώτες μέρες μετά τον τοκετό, από το στήθος της λεχώνας αρχίζει να ρέει το πρωτόγαλα. Μεταξύ τρίτου και τετάρτου 24ώρου η λεχώνα αρχίζει σιγά- σιγά να αισθάνεται το στήθος της βαρύ και γεμάτο. Αυτό σημαίνει ότι έρχεται το μεταβατικό γάλα το οποίο είναι περισσότερο σε ποσότητα. Το ώριμα γάλα έρχεται περίπου το έβδομο με δέκατο 24ωρο.Ο πολύτιμος για το έμβρυο θηλασμός βοηθάει και τη μητέρα, για όσο διάστημα αυτός διαρκεί. Με το θηλασμό παράγονται ορμόνες, που βοηθούν την ομαλή και γρηγορότερη παλινδρόμηση της μήτρας.
Πότε θα σας έρθει η περίοδος;
Αν δε θηλάζετε, θα έρθει σε 6-8 εβδομάδες, μπορεί και νωρίτερα. Αν το μωρό σας τρέφεται αποκλειστικά με το γάλα σας, τότε μπορεί να μη δείτε περίοδο για μήνες. Συνήθως η περίοδος έρχεται κατά τη διάρκεια του σταδιακού απογαλακτισμού, όπου το μωρό αρχίζει να δέχεται κι άλλες τροφές. Αν θηλάζετε και του δίνετε και συμπλήρωμα γάλακτος, τότε η περίοδος θα έρθει ανάλογα με τη συχνότητα και τη διάρκεια του θηλασμού
Ψυχολογικές αλλαγές στη λοχεία
Πολλές γυναίκες παρουσιάζουν συναισθηματική αστάθεια τις πρώτες 3-4 ημέρες της λοχείας και περίπου μία στις τρεις λεχώνες βιώνει μια μεταβατική περίοδο, ευσυγκινησίας, άγχους, ανησυχίας και ευερεθιστικότητας, μία κατάσταση γνωστή με την ονομασία «κατάπτωση της 3ης ημέρας». Για μερικές μητέρες, μάλιστα, αυτή η κατάσταση μπορεί να διαρκέσει περισσότερο από το συνηθισμένο και αυτό είναι μια σαφής ένδειξη ότι η μητέρα έχει ανάγκη από μεγαλύτερη υποστήριξη.
Οι ορμονικές αλλαγές που σας είχαν αναστατώσει κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, θα σας προκαλέσουν και πάλι αρκετές συναισθηματικές μεταπτώσεις, μιας και τα επίπεδα ορμονών θα αρχίσουν να μεταβάλλονται ξανά.
Η μελαγχολία της λοχείας είναι η ηπιότερη αλλά και η συνηθέστερη ψυχοπαθολογική εκδήλωση μετά τον τοκετό. Δεν συνιστάται φαρμακευτική αγωγή σε γυναίκες με μελαγχολία της λοχείας, καθώς η υπεύθυνη ενημέρωση και η διαβεβαίωση για τη συνήθως καλή έκβαση της περιόδου αυτής, αρκούν για να επανέλθει η ψυχολογική κατάσταση της νέας μητέρας. Τα συμπτώματα αυτά, άλλωστε, υποχωρούν γρήγορα και από την επόμενη κιόλας εβδομάδα μειώνονται σε ένταση, έτσι στις περισσότερες περιπτώσεις δεν απαιτείται ειδική ψυχιατρική παρέμβαση. Αν, όμως, τα συμπτώματα διαρκέσουν περισσότερο από 12 ημέρες υπάρχει κίνδυνος εδραίωσης της επιλόχειας κατάθλιψης.
Σημαντικό ρόλο στη θεραπεία της νέας μητέρας παίζει η ψυχολογική στήριξή της, τόσο από την οικογένεια της, όσο και από τις Ιατρικές και Κοινωνικές Υπηρεσίες